سینوزیت و پرسش و پاسخ ها(1)
با وجود سرمای زمستان، و سرماخوردگی هائی که گاه و بی گاه در این فصل سرد گریبانگیر افراد است، بر آن شدیم تا سلسله پرسش و پاسخ هایی در رابطه با سینوزیت از جناب آقای دکتر محسن نراقی برای شما ارائه نمائیم، تا بتوانید زمینه پیشگیری از این بیماری را فراهم سازید.
مطلبی که پیش رو دارید از این سلسله پرسش و پاسخ هاست:
کار سینوس ها چیست؟
غشای مخاطی پوشاننده سینوس ها و بینی ، روزانه بیش از نیم لیتر مایع ترشح می کند. این مایع موجب مرطوب شدن سطح مجاری تنفسی می شود و همچنین هوای تنفسی را از ذرات ریز و میکروب ها تصفیه می کند.متعادل کردن حرارت ، تامین رطوبت هوای تنفسی ، سبک کردن استخوان های جمجمه ، جلوگیری از انتقال ضربه ها به عناصر داخل جمجمه، مشارکت در رشد صورت، تاثیر در کیفیت تشدید صدا و افزایش منطقه حساسه بویایی از دیگر اعمالی است که به سینوس ها نسبت می دهند.
عوامل ایجاد کننده سینوزیت چیست؟
عوامل ایجاد کننده سینوزیت دو دسته اند:الف – عواملی که موجب انسداد منافذ خروجی سینوس ها می شوند که بیشتر علل در این دسته قرار دارند.
ب – عواملی که در حرکت مواد ترشحی سینوس ها اختلال ایجاد می کنند.
چه عواملی سبب بسته شدن منفذ سینوس می شود؟
-مهمترین علت بسته شدن منفذ سینوس ها ، سرماخوردگی و عفونت های ویروسی حاد است ، که شایع ترین علت ایجاد کننده سینوزیت به شمار می آید.-آلرژی یا حساسیت ، به دلیل ایجاد تورم و انسداد مجرای سینوس ، عامل مهم دیگر ابتلا به سینوزیت است .
-انحراف تیغه بینی ، بزرگ شدن شاخکهای بینی ، پولیپ ، لوزه سوم ، وجود اجسام خارجی در بینی و در موارد نادر تومورهای خوش خیم و بدخیم داخل بینی ، همگی ممکن است با مسدود کردن راه خروج ترشحات از سینوس ، ایجاد سینوزیت کنند.
آیا هر سرماخوردگی منجر به سینوزیت می شود؟
به دنبال هر سرماخوردگی ، معمولاً مخاط سینوس ها دچار التهاب می شود ، که با بهبود سرماخوردگی ، این التهاب نیز از بین می رود. در سنین پایین ممکن است کودک 8-6 بار در سال به سرماخوردگی دچار شود ، اما شمار کمی از این سرماخوردگی ها به سینوزیت منجر می شوند.
پس از سرما خوردگی، در چه مواردی به خاطر شک به سینوزیت باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر :
-علایم سرماخوردگی بیش از 14-10 روز طول بکشد ، یا به تدریج بدتر شود.
-با سردرد شدید همراه باشد.
-ورم صورت یا تغییرات چشمی ظاهر شود.
-درد صورت بیش از 4-2 روز باقی بماند.
-تب بالای 38 درجه بیشتر از 3 روز ادامه یابد.
-ترشحات بینی پس از گذشت 7-5 روز از شروع سرماخوردگی ، زرد یا سبز رنگ شود.
-ترشحات ، از ابتدای سرماخوردگی زرد یا سبز رنگ باشد و بیش از 10-7 روز ادامه یابد.
-14-10 روز بعد از برطرف شدن سایر علایم ، سرفه همچنان باقی بماند؛ به ویژه اگرخلط دار باشد.
-گوش درد (به ویژه یک طرفه) بیش از یک روز باقی بماند.
رابطه سینوزیت و لوزه سوم چیست؟
همان طور که سینوزیت سبب گرفتگی و ترشحات بینی می شود ، لوزه سوم نیز علایم مشابهی را متظاهر می نماید . در بسیاری از کودکان این دو مورد را به سختی می توان از هم تمیز داد ، اما معاینه دقیق پزشک می تواند علت اصلی را مشخص نماید . لوزه سوم با متوقف کردن خروج ترشحات از پشت بینی ، فرد را دچار سینوزیت می کند. در سینوزیت نیز خروج ترشحات چرکی از پشت بینی موجب تحریک لوزه سوم و تورم آن می شود. بنابراین هر دو :الف – اثر متقابل بر هم دارند.
ب – ممکن است علایم شان با هم اشتباه شود.
آیا سیگار کشیدن بر سینوزیت تاثیر دارد؟
بله ، سیگار کشیدن و حتی در معرض دود سیگار بودن (مانند کودکانی که والدین سیگاری دارند) ، فرد را به سینوزیت مستعد می کند. افزون بر سینوزیت ، عفونت های گوش میانی و حساسیت ها نیز از بیماری هایی هستند که در کودکان در معرض دود سیگار ، بیشتر بروز می کنند.
سینوزیت حاد با چه علایمی خود را می نمایاند؟
مهم ترین علامت سینوزیت حاد در افراد بزرگسال ، درد سینوس است که برحسب سینوس مبتلا ، محل درد نیز می تواند متفاوت باشد. درد ممکن است در گونه ، پیشانی یا اطراف و عمق چشم حس شود. معمولاً درد با احساس سنگینی و فشار همراه است و بیشتر در ساعات بیداری رخ می دهد. ممکن است این حالات با خم شدن بدتر شود. گاه بیمار احساس می کند مایعی در سرش در حرکت است . ترشحات چرکی بینی که از سوراخ های بینی یا پشت گلو خارج می شود و گرفتگی بینی از دیگر علایم شایع است.
در برخی موارد کاهش حس بویایی ، چشایی و احساس مزه بد در گلو همراه با ترشحات چرکی پشت گلو نیز وجود دارد. ممکن است فرو بردن ترشحات در کودکان به تهوع و استفراغ منجر شود. در برخی موارد کاهش اشتها ، تنفس بد بو و سرفه نیز وجود دارد.
گاهی ترشحات غلیظ پشت گلو موجب بسته شدن شیپوراستاش و احساس پری و صدای تق تق در گوش می شود. ممکن است همراه با این علایم ، تب با شدت کم یا زیاد وجود داشته باشد.
چه موقع می گوییم سینوزیت مزمن شده است؟
در صورتی که علایم سینوزیت بیش از 3 ماه ادامه یابد ، یا تغییرات غیر قابل برگشت ایجاد شده باشد ، سینوزیت به شکل مزمن در آمده است.چه عواملی به سینوزیتهای مکرر یا مزمن منجر می شود؟
در هر فردی ممکن است یک یا چند مورد از عوامل زمینه ساز زیر وجود داشته باشد ، بنابراین لازم است در افراد مستعد تک تک این موارد بررسی شود:الف- عفونت های مکرر ویروسی: در خردسالانی که در مهد کودک های شلوغ نگهداری می شوند ، عفونت های مکرر موجب می شود که پیش از رهایی از یک سرماخوردگی ها ، کودک گریبانگیر سرماخوردگی دیگر شود و مجالی برای بهبود ترشحات بینی در فواصل سرماخوردگی نباشد.
ب- آلرژی: حساسیت به عوامل مختلف ، از جمله عوامل استنشاقی یا غذایی می تواند عامل زمینه ساز سینوزیت باشد. آلرژی بینی به دو شکل ظاهر می شود:
- آلرژی فصلی که در فصلی خاص مانند بهار یا تابستان آشکار و از گرده درختان ، علف های هرز و چمن ناشی می شود.
- آلرژی دایمی ، یعنی در تمام طول سال گرفتگی و ترشح بینی وجود دارد که گرد و خاک منزل ، موجودات ریز همراه آن به نام "مایت" ، قارچ های معلق در هوا و مواد زاید حیوانات خانگی به عنوان عامل آن شناخته شده اند.
پ- دود سیگار و آلودگی هوا.
ت- اختلالات سیستم دفاعی بدن.
ث- برگشت مواد غذایی از معده به مری که موجب سوزش سر دل می شود؛ ممکن است زمینه سینوزیت را نیز در کودکان فراهم کند.
ج – اختلالات ساختمانی داخل بینی و تغییرات ساختاری منافذ سینوس ها که ممکن است مادرزادی یا اکتسابی باشد.
چ- بزرگی لوزه ی سوم در خردسالان.
ح- وجود اجسام خارجی در بینی : ترشح چرکی یک طرفه و بدبو از بینی خردسالان دال بر وجود جسم خارجی در بینی است .
خ- ممکن است تومورهای بینی و سینوس با علایمی شبیه سینوزیت مزمن تظاهر نماید و چهره خود را زیر این نقاب فریبنده پنهان کند.
د- گاهی عوامل قارچی با برانگیختن واکنش های ایمنی بدن ، زمینه ساز سینوزیت مزمن می شود.
